SANSKRIT MANTRAKSHAR
BIOLOGICAL
MOUTH
VOCAL FUNCTIONS
| announce | घोष् - घोषयति |  | |
| argue | वद्-वदति |  | |
| ask | प्रछ् – पृच्छति |  | |
| bark | रै – रैयति |  | |
| blame | निंद् |  | |
| complain | गर्ह् - गर्हति |  | |
| cry | क्रोश् - क्रोशती |  | |
| curse | षप् - |  | |
| discuss | चर्च् - चर्चायति |  | |
| humm | कूज् |  | |
| mutter | जप् |  | |
| narrate | कथ् - कथयती |  | |
| noise | नाद् - |  | अभ्युनाद्यान(thunder) , विनाद्य (sound) |
| please | प्री - प्रियति |  | |
| praise | ऋच् - |  | |
| praise | शंश् | | |
| prattle | जल्प |  | |
| roar | गर्ज् |  | thunder |
| roar | रस् - रसितुम् | | |
| roar | रु – रवीति | | |
| sing | गै - गायती |  | |
| speak | ब्रू - ब्रावित |  | |
| speak | वाच् | | उक्त , |
| warn | चेत् - चेतयति |  |
MOUTH FUNCTIONS
| cough | कास् – कासते |  | |
| drink | पा – पाययति |  | पीयते |
| eat | खाद् |  | |
| gulp | गिल् - गिलती |  | |
| lick | लिह् – लिहति |  | |
| nourish | पुष् |  | |
| secrete | स्रु - स्रावति |  | |
| suck | धे – धयति |  | |
| swallow | ग्रसते |  | |
| sweet | स्वद् – स्वदते |  | |
| taste , try | चक्ष् - चक्षति , चेष्ठती |  | |
| vomit | वम् - |  |
NOSE
| smell | गँधती |  | |
| smell | घ्रा जिघ्राति | |
EAR
| hear | शृ |  |
HAND
| accquire | अर्ज् - |  | |
| beg | भिक्षते {भिक्ष्} |  | |
| choose | वृ – वरति; वरयति |  | |
| collect | ची |  | |
| deserve | अर्ह् - अर्हति |  | |
| donate | उद्दा – उद्ददाति |  | |
| give | दा |  | दत्त , प्रदा – प्रदत्ते - प्रदान |
| offer | अर्प् - |  | |
| take | गृह |  | |
| take | लभ् – लभते | | |
| throw | क्षिप् - |  | |
| touch | त्वच् - |  | |
| write | लिख् - |  |
EYE
| appear | यक्ष् |  | |
| awake | बुध् – बुधय्ति |  | बुध्यते , दुर्बुद्धे , निबोध |
| see | ईक्ष् (īkṣ) - अवेक्षे |  | निरीक्षे(look) , समीक्षय (infront) |
| see | दृश् - पश्यति | | पश्यति • (páśyati) , अनुपश्यमि(foresee , पश्यैताम (behold, प्रपस्यद्भि |
| sleep | शी - |  | |
| sleep | स्वप् – स्वपिति | | |
| spy | स्पष् - |  |
MIND
| count | गणयती |  | |
| imagine | कॢप् - कल्प |  | |
| know | ज्ञ – जानति |  | |
| learn | शिक्ष् - शिक्षति |  | |
| meaning | अर्थ् - |  | |
| measure | मि – मिरोति |  | |
| study | पठ् |  | |
| think | चिंतयती |  | |
| think | म्ना – मनति | | |
| think | शुच् - | | |
| understand | विद् – विदति |  | विन्दति |
| value | अर्घ - |  |
HUMAN HABITS
| live | जीव् – जीवति |  | |
| live | वास् | | |
| purify | पू |  | |
| salute | नम् |  | |
| sex | यभ्- यभति |  | |
| worship | अर्च् - |  | |
| स्विद् (स्वेदयति ) | sweat |  | |
| श्वस् | breath |  | |
| क्ष्मील् | blink |  |
OBJECTS
SPOON
| able | शक् - शक्नोति |  | शक्ति , शक्नोमी |
| bear | भृ – भरति |  | |
| endure | क्षम् - |  | |
| load | लर्द् - लर्दयति |  |
ARROW
| aim | लक्ष् |  |
HAMMER
| beat | पिठ् – पेठति |  | |
| fight | गद् - गदती |  | |
| fight | युत् - युत्सा | | प्रतियोत्स्यामी , युयुत्सव |
KNIFE
| bite | दंश् |  | |
| break | भञ - |  | |
| cut | कर्त , कर्तयति |  | |
| divide | भज् - |  | |
| separate | विधृ - व्यदर्धरति |  | व्यादर्यात |
| split | उद्दल् – उद्दलति |  | |
| tear | छित्व - छिंदती |  |
GLUE
FALL
| bathe | मज्ज् - मज्जती |  | |
| decay | क्षि - क्षयति |  | |
| destroy | ध्वृ - ध्वंसति |  | |
| die | मृ – मरति |  | |
| fall | च्व् - च्वन्ती |  | |
| fall | पत् | | |
| fall | पद् – पद्यते | | उपपद्यते , |
| grate | खंड् - खंड्यती |  | |
| grind | चूर्ण् - चूर्णाती |  | |
| kill | मृ – मारयति |  | |
| kill | हन् - हन्ति | | उपहत , हत्या |
| perish | क्षर् |  | |
| perish | नश् - नाशयति | | प्रनश्यन्ती |
| plunge | गाह् - गाहते |  | |
| sink | सीद् - |  | |
| sit | सद् – सीदति |  | सीदन्ती , उत्साद्यते |
CREATE
| birth | जन् - जायते |  | born(जायते ) |
| bloom | वीक् - विकसती |  | |
| blossom | कुसुम् - |  | |
| create | सृज - |  | विसृज्य , |
| free | री – रीणाति |  | |
| grow | उत् - उद्यत: |  | |
| invoke | गॄ - गृणाति | ||
| relieve | हर् |  |
EMOTIONS
| angry | कुप्- कुप्यते |  | |
| angry | क्रुद्ध - | | |
| become | भू – भावयति |  | |
| become | भू – भ्वति | | |
| blush | लस्ज् |  | |
| caress | लल् – लालयति |  | |
| desire | कांक्षा - काङ्क्षति |  | |
| embrace | लस् – लसति |  | |
| fear | भ्यस् – भ्य्सते |  | |
| greed | लुभ् – लुभति |  | |
| harm | हा - हानि |  | |
| hug | कुस्य - कुस्यती |  | |
| hurt | घट् - घातयति |  | |
| hurt | तुज् – तोजयति | | |
| joy | हृष - हर्षम |  | |
| kiss | चुम्ब् - चुंबती |  | |
| laugh | हस् |  | |
| pinch | चुट् - चुटती |  | |
| redden | रञ्ज् |  | |
| shrug | स्कन्द् - |  | |
| smile | स्मित |  | |
| tired | श्रम् – श्राम्यति , श्रमति |  | |
| torment | क्लिश् – क्लिश्नाति |  | |
| torture | हिंस् - |  | |
| weep | रुद् – रोदिति |  | |
| wish | इष् – इच्छति; एषति |  | चिकिर्षा |
| wish | वांछ् | |
NATURAL
LIGHT
| adorn | भूष् - |  | |
| bright | श्वित् – श्वेतते |  | |
| glitter | भ्लाश् – भ्लाशते |  | |
| glow | ज्युत् |  | |
| glow | भा - भायते | | |
| light | दीप् |  | |
| shine | काश् - काशते |  | प्रकाश |
| shine | घृ – घरति | | |
| shine | ज्वल् | |
FIRE
| burn | दह् - दह्यते |  | परिदह्यते |
| cook | चूल्यती |  | |
| cook | पच् – पचति | | |
| fever | ज्वर् - |  | |
| hot | तप् – तपति |  | |
| warm | तप् – तपति |  |
AIR
| tornado | पर्द् – पर्दति |  |
WATER
| dry | शुष् – शुषति |  | परिशुष्यति |
| float | प्लु – प्लवते |  | |
| moist | क्लेद्य् - क्लेद्यती |  |
ADJECTIVES
BIG
| aging | वृध् - |  | |
| enlarge | बृह् - |  | |
| intensify | चंड् - चन्डयति |  | |
| place | स्थापया |  | |
| stand | स्था |  | |
| stretch | ऋज् - |  | |
| stretch | तन् – तनोति | | |
| widen | स्फुर् - स्फुरति |  |
SMALL
| पीड् | press |  | |
| पुट् | fold |  |
BAD
| corrupt | दुष् - दुष्यति |  | प्रदूष्यंति |
| mistake | त्रुट् - |  | |
| sick | रुज् - |  | |
| stained | दिग्ध - |  | प्रदिघ्दान |
| stink | पूय |  |
COVER
| guard | रक्ष् - रक्षति |  | रक्षितम |
| hide | गुह् - गुप्यती |  | |
| obstruct | घ्नती |  | घ्नत , विघ्न (obstruct) |
| shelter | श्रि - श्रयति |  | |
| stop | रुध् |  |
DEEP
| plough | कृष् - कर्षति , कृशती |  | |
| dig | खन् - खनती |  |
SHALLOW
GOOD
CURVED
HOLE
| drill | छिद् - |  |
STRAIGHT
| govern | शास् - शासते |  | |
| happen | जृ |  | |
| occur | भू – भ्वति |  | |
| rule | राज् - |  | |
| sequence | क्रम - |  | |
| victory | जि - जयति |  | विजय(victory) , पराजित(defeat) , जयति |
SMOOTH , SOFT
| मसृण | smooth |  |
| मृज् | smooth | |
| म्रद् | soften |  |
HARD AND ROUGH
EASY
DIFFICULT
ACTIONS
MOVE
MOVEMENT
| along | सञ - |  | |
| blow | दध्म् - |  | |
| blow | वात् - वाती | | |
| carry | वह् - |  | |
| come | यात् - याति |  | |
| creep | सर्प् - |  | |
| cross | तृ - तर् |  | |
| enter | विश् ( विशति ) |  | उपविश (sit) |
| expel | निस् |  | |
| flow | वह – वहति |  | |
| go | इट् – एटति |  | |
| go | गम् | | समागता(gather) , उपसंगम्य(approach) , प्रतिगम(toward) , आगम(come) |
| jump | कूर्द् - कूर्दती |  | |
| lead | नी - नय |  | |
| move | चर् |  | |
| repeat | रट् - रटति |  | |
| roam | भ्रमति |  | |
| rotate | घूर्ण् |  | |
| run | धाव् - धावती |  | |
| shake | कम्प् - कंप |  | |
| sprawl | जम्ह - जंहति |  | |
| steal | चोरयती |  | |
| tremble | त्रस् – त्रस्यति |  | |
| try | कष् – कषति |  | |
| turn | वल् – वलते |  | |
| turn | वृत् – वर्तते | | निवर्तितुम , वर्तयति , वर्तुल |
| wander | अट् |  |
TYPICAL MOVEMENT
| displace | च्युत |  | |
| rub | घृष् |  | |
| slip | क्षुट् - क्षुटयति , क्षोटयति |  | |
| slip | स्रंस् - स्रंसते | |
TYPICAL MOVEMENT - AWAY
| abandon | रिच् - |  | |
| leave | त्यज् - त्यजति |  |
WORK
| do | कृ - |  | |
| play | क्रीड् - क्रीड़ाती |  |
Discussion