PREPOSITION
Preposition (पूर्वसर्ग) | Mantrakshar | Sanskrit |
---|---|---|
अंतर्गत | अंतः | |
अंदर | अंतः | |
अगला | ||
आर - पार | पार | |
इसके बावजूद | पश्चात | |
इससे पहले | पूर्व | |
ऊपर | अधि | |
ऋण | ||
का | ||
की ओर | ||
के अलावा | ||
के ऊपर | ||
के ऊपर | ||
के खिलाफ | विरुद्ध | |
के जरिए | द्वारा | |
के परे | ||
के बग़ैर | ||
के बारे में | ||
के बीच | मध्य | |
के बीच में | ||
के भीतर | ||
के माध्यम से | ||
के लिए | ||
गोल | ||
चारों तरफ | ||
जब तक | ||
जबसे | ||
जैसा | ||
दौरान | ||
द्वारा | ||
नीचे | ||
पर | ||
पसंद | ||
पास | ||
पीछे | ||
प्रति | ||
प्लस | ||
बंद | ||
बचा ले | ||
बनाम | ||
बाद में | ||
बाहर | ||
भिन्न | ||
भूतकाल | ||
मानते हुए | ||
में | ||
लेकिन | ||
विलोम | ||
विषय में | ||
समीप | ||
साथ | ||
साथ में | ||
से |
निम्न , द्विपक्ष , बाह्य , पारी , प्र , पुनः , फिर , अधः , अप , अव , अभी , अनु , कदाचित ,
- अधिनु (about)
- उद्दिश्य , श्रुत - (heard about)
- उपरिष्टात् , उपरिस्थ , अध्यर्ह , उपरितन , आलोल ,
- परतस् , पूर्वत्र (above)
- पारद , व्याम्य , तिरस् (across)
- लङ्गन (leap)
- विपरीत , विरुद्ध , प्रति ,
- द्यूत (advance against )
- स्थ (among ) , अन्तर् ,
- पुरतस , before
- समानांतर , समरूप , समतल , समस्तर ,
- समस्थिति ,
- quantity
- अति , अल्प , स्वल्प , अधिक ,
- उत्तम , सर्वोत्तम , अतिउत्तम
- बहुत , बृहद , बहु , बहुल ,
- अनेक ,
Preposition sentences
- मेरे बारे में
- मेरे ऊपर
- मुझसे ऊपर
- मेरे पार
- मुझे पार
- मेरे बाद
- मेरे खिलाफ
- मेरे बीच में
- मेरे चारों ओर
- मेरी ओर
- मेरे जैसा
- मुझ पर
- मेरे पहले
- मेरे पीछे
- मुझसे परे
- लेकिन मैं
- मेरे द्वारा
- मुझे भी
- मेरे बावजूद
- मेरे स्थान पर
- मेरे नीचे
- मेरे दौरान
- मेरे सिवाय
- मेरे लिए
- मुझमें
- मेरे अंदर
- मेरे निकट
- मेरे बगल में
- मेरे सामने
- मेरे बाहर
- मेरे प्रति
- मेरे माध्यम
- मुझ तक
- फिर मैंने
- फिर से मैंने
- जबसे मैंने
- अगर मैने
Preposition sentences
- इसके बारे(About) में बताओ
- इसके ऊपर(above) क्या हैं
- इसके पार(across) तुम जाओ
- इसके बाद(after) मैं आऊँगा
- मैं इसके खिलाफ(against) हूँ
- इसके बीच में (among) क्या हैं
- इसके चरों ओर(around) क्या हैं
- इसके जैसा(as) कौन हैं
- यहाँ पर(at) बैठो
- इससे पहले(before) कौन आया
- इसके पीछे(behind) कौन था
- इसके बीच में (Between) कौन हैं
- वह तुमसे परे(beyond) हैं
- वह आया था लेकिन(but) फिर चले गया
- यह काम इसके द्वारा(by) किया गया हैं
- इसके बावजूद भी(despite) तुम यहाँ पर आये
- इसके नीचे (down) क्या हैं
- पढ़ाई के दौरान(during) तुम क्या कर रहे थे
- इसके सिवाय(except) तुम्हारे पास क्या हैं
- इसके लिए (for) तुम्हे बहुत मेहनत करनी पड़ेगी
- यहाँ से(from) वहां तक जाओ
- इसमें(in) से उसमें डालो
- इसके अंदर (inside) क्या हैं
- इसके निकट (near) मत जाओ
- अगला(next) स्टेशन कौनसा हैं
- इस पर(on) रखो
- मेरे सामने(opposite) वाली खिड़की में एक चाँद का टुकड़ा रहता हैं
- इस घर से बहार(outside or out) जाओ
- तुम्हने प्रति (per) क्षण मरना पड़ेगा
- दो और दो को जोड़ो(plus)
- इसके बाद से (since) मैं यह काम कभी नहीं करूंगा
- इसके माध्यम से (through) मैं सब कुछ सीख सकता हूँ
- जब तक(until) मैं न बोलू तुम यहाँ पर नहीं आना .
Preposition prefix
- अति – अधिक, ऊपर – अत्यन्त, अतिरिक्त, अतिवृष्टि, अत्यधिक, अतिशय, अतिक्रमण, अतिशीघ्र, अत्याचार, अत्युक्ति, अत्यावश्यक, अत्यल्प, अतिसार, अतीव।
- अधि – प्रधान, श्रेष्ठ – अधिकार, अधिपति, अधिनियम, अध्यक्ष, अधिकरण, अध्ययन, अधिगम, अधिकृत, अधिनायक, अधिभार, अधिशेष, अध्यादेश, अधीक्षण, अध्यापक, अधिग्रहण, अध्याय।
- अनु – पीछे, क्रम – अनुचर, अनुसार, अनुग्रह, अनुकूल, अनुकरण, अनुरूप, अनुशासन, अनुरोध, अनुमान, अनुज, अनुबन्ध, अनुष्ठान, अनूदित, अनुप्रास, अन्वेषण, अनुराग, अनुभव, अनुदार, अनुदिन, अन्विति, अनुज्ञा, अनुवर्तन, अन्वय, अनुभार, अन्वीक्षा, अन्वीक्षण, अन्विष्ट, अन्वेक्षक, अन्वेषक।
- अप – बुरा, अभाव – अपयश, अपकार, अपव्यय, अपहरण, अपमान, अपवाद, अपशब्द, अपकीर्ति, अपवर्तन, अपशिष्ट, अपवर्जन, अपेक्षा, अपकर्षण, अपघटन, अपवाह, अपभ्रंश।
- अव – नीचे, हीन, बुरा – अवगुण, अवतार, अवनति, अवरुद्ध, अवधारणा, अवशेष, अवसान, अवकाश, अवमूल्यन, अवसाद, अवधान, अवलोकन, अवसर, अवचेतना, अवाप्ति, अवगत, अवज्ञा, अवस्था, अवमानना।
- अभि – सामने, पास – अभिमान, अभिमुख, अभिमत, अभिनय, अभिनव, अभिवादन, अभियोग, अभिमन्यु, अभिज्ञान, अभियुक्त, अभिषेक, अभिनेता, अभिराम, अभिवृद्धि, अभिलाषा, अभिकरण, अभीष्ट, अभ्यास, अभ्यांतर, अभ्युदय, अभ्यागत, अभिशाप।
- आ – तक, सहित – आजन्म, आमरण, आगमन, आक्रमण, आहार, आयात, आतप, आजीवन, आदान, आसार, आकर्षण, आलेख, आभार, आधार, आगार, आश्रय, आगत, आकर।
- उत् – ऊँचा, श्रेष्ठ – उत्साह, उत्कण्ठा, उत्थान, उत्तम, उत्पन्न, उत्पत्ति, उत्पीड़न, उत्कृष्ट, उद्धार, उज्ज्वल, उद्योग, उल्लेख।
- उप – पास, गौण, सहायक – उपवन, उपदेश, उपमन्त्री, उपकार, उपनाम, उपनयन, उपस्थिति, उपन्यास, उपचार, उपयोग, उपांग, उपमन्यु, उपराष्ट्रपति, उपकृत, उपहार, उपसंहार, उपलक्ष्य, उपहास, उपकुलपति, उपयुक्त, उपायुक्त, उपखण्ड, उपक्रम, उपग्रह।
- दुर् – बुरा, कठिन, विपरीत – दुर्जन, दुर्दशा, दुर्लभ, दुराचार, दुराशा, दुराग्रह, दुर्भाग्य, दुर्योधन, दुर्गम, दुर्बल, दुर्गति, दुर्वासा, दुर्भिक्ष, दुर्गुण।
- दुस् – बुरा, कठिन – दुस्साहस, दुष्कार्य, दुश्चरित्र, दुष्कर, दुश्चिन्ता, दुश्शासन, दुष्कर्म, दुस्साध्य, दुस्तर, दुःस्पर्श।
- नि – रहित, विशेष, अधिकता – निगम, निपुण, निवारण, निडर, निवास, निदान, निरोध, नियम, निबन्ध, निमग्न, निकास, निहित, निहत्था, निधि, निवेश, न्यस्त, निलंबन, निकम्मा, निवृत्त, निकाय, निधन।
- निर् – निषेध, विपरीत, बड़ा, बाहर – निर्लज्ज, निर्भय, निर्णय, निर्दोष, निरपराध, निराकार, निराहार, निर्धन, नीरोग, निराशा, निर्विघ्न, निर्दोष, निर्गुण, निरभिमान, निर्वाह, निर्जन, निर्यात, निर्दयी, निर्मल, निर्भीक, निरीक्षक, निर्माता, निर्वाचन, निर्विरोध, निरर्थक, निरस्त, निर्निमेष, निर्भय, निरंजन, निरुपम।
- निस् – रहित, अच्छी तरह से, बड़ा – निश्चल, निश्चय, निस्सार, निस्सन्देह, निश्छल, निष्काम, निस्संकोच, निस्स्वार्थ, निस्तारण, निष्कपट, निष्कासन।
- परा – पीछे, तिरस्कार, विपरीत – पराजय, पराभव, पराक्रम, परामर्श, पराधीन, परावर्तन, परास्त, पराकाष्ठा।
- परि – पूर्ण, पास, चारोँ ओर – परिणाम, परिवर्तन, परिश्रम, परिक्रमा, परिवार, परिपूर्ण, परिमार्जन, परिमाप, परिसर, परिधि, परिणति, परिपक्व, परिचर्या, परिचर्चा, परिकल्पना, परिभ्रमण, पर्यावरण, पर्यवेक्षण, परीक्षा, परिणय, परिग्रह, पर्यटन, परिचय।
- प्रति – प्रत्येक, उल्टा – प्रतिदिन, प्रतिनिधि, प्रतिपक्ष, प्रत्यक्ष, प्रतिकूल, प्रतिक्षण, प्रतिमास, प्रतिरोध, प्रतिलिपि, प्रतिमान, प्रतिग्राम, प्रतिज्ञा, प्रत्यावर्तन, प्रतिमा, प्रतिष्ठा, प्रतिभा, प्रतीक्षा।
- प्र – अधिक, आगे, उत्कृष्ट – प्रथम, प्रबल, प्रहार, प्रभाव, प्रकार, प्रदान, प्रयोग, प्रचार, प्रक्रिया, प्रवाह, प्रपंच, प्रगति, प्रदर्शन, प्रलय, प्रमाण, प्रसिद्ध, प्रख्यात, प्रस्थान, प्रेषण, प्रमेय, प्रवेश, प्रलाप, प्रज्वलित, प्रमोद, प्रकाश, प्रदीप।
- वि – विशेष, अभाव, भिन्न – वियोग, विभाग, विनाश, विज्ञान, विजय, विदेश, व्याकुल, विकृत, विकट, विपक्ष, विचार, विशेष, विराम, विकल, विमल, विरोध, विकास, विवृत्त, विमान, व्याकरण, विख्यात, विलोम, विवाद, विवाह।
- सम् – सम्पूर्ण, उत्तम, अच्छी तरह – संसार, सम्मान, संतोष, संयोग, संकल्प, संचय, संगम, संगति, सम्बोधन, समीक्षा, संहार, संवाद, सम्मति, समाचार, समुचित, समर्थ, सन्देह, संविधान, संचालन, समर्पण, संक्षेप, संशय, सम्पर्क, संसद, संयम, सम्बन्ध, संकीर्ण, समग्र।
- अपि – निश्चय, और भी – अपितु, अपिधान, अपिहित, अपिबद्ध, अपिवृत्त।
- सु – अच्छा, अधिक, सरल – सुलेख, सुयश, सुपुत्र, सुयोग, सुगन्ध, सुगति, सुबोध, सुपुत्र, सुकन्या, सुफल, सुकाल, सुकर्म, सुगम, सुकर, सुदिन, सुलभ, सुमन, सुशील, सुविचार, सुमंत्र, सुनार, स्वागत, सुदूर, सुदृढ़, सुनैना, सुरक्षा, सुमति, सुभाष, सुरेखा, सुनीता, सुलक्षणा, सुपारी, सुचारु, सुपुत्री।
CATEGORIES OF PREPOSITION
- अधि - अत्यधिक , अधिक , अधिकतम , अधीनु , आधीन ,
- उत्तम - सर्वोत्तम , अतिउत्तम् , परामोत्तम , महोत्तम , महत्व ,
- अल्प - स्वल्प ,
- अति -
- प्रति - प्रत्येक
- अणु - अनुक्रम ,
Discussion